ارزیابی نقش اجتماعی زنان روستایی شهرستان اصفهان و عوامل موثر بر آن

یکی از ابعاد توسعه که در چند دهه ی اخیر توجه همگان را به خود معطوف داشته است، توسعه ی انسانی است که در آن، بر عنصر انسان به عنوان کلیدی برای مشارکت مردمی تکیه می شود. با توجه به این موضوع، نقش زنان، که نیمی از نیروی انسانی هر جامعه ای را تشکیل می دهند و باید سهم مادی ومعنوی برابر با نقش شان در برنامه های توسعه داشته باشند، بیش از پیش مشهود می گردد. به خصوص زنان روستایی که به عنوان عناصری نامریی و نامشهود در اقتصاد روستایی، بخش عظیمی از نیروی انسانی این بخش را در سطح جهان و ایران تشکیل می دهند. اما متأسفانه به جهت شرایط اجتماعی حاکم بر اغلب این جوامع، زنان کم تر از نقش اجتماعی مناسب برخوردار بوده، به شکلی که حتی از هرگونه مداخله درتصمیم گیری ها نیز با وجود ارزش اجتماعی و اقتصادی غیر قابل انکارشان، محروم می باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اجتماعی زنان روستایی و ارزیابی عوامل موثر بر آن، در 32 روستای شهرستان اصفهان انجام گرفته است. پس از طراحی پرسشنامه و طی یک مطالعه ی مقدماتی، حجم نمونه ی 155 نفر برآورد شد. سپس، متغیرهای مستقل و وابسته ی پژوهش و پایایی و روایی آن ها به ارزیابی گذارده شد و کاملاً مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از جداول توافقی، آزمون کای دو، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی و رگرسیون صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان نقش اجتماعی زنان روستایی و میزان مشارکت آن ها در تصمیم گیری ها هم در شکل کلی و هم در ابعاد اقتصادی و اجتماعی، در سطح پایینی قرار دارد. نتایج هم چنین موید این است که میزان فعالیت های خانه دار ی زنان و فعالیت های اقتصادی آنان، در سطح متوسط و میزان فعالیت های اجتماعی شان در سطح کم قرار دارد. طبق یافته ها، بین میزان دو فعالیت خانه داری و اجتماعی زنان با نقش اجتماعی آنان رابطه ی معنی داری وجود دارد، ولیکن میزان انجام فعالیت های اقتصادی زنان روستایی بر میزان نقش اجتماعی شان تأثیری ندارد. سن، قدمت دوره-ی تأهل و تعداد فرزندان، نوع شغل زنان و همسرانشان و نیز سطح تحصیلات آن ها و پدر و مادرشان، از جمله عوامل فردی و خانوادگی تأثیرگذار بر روی نقش اجتماعی هستند. هم چنین دسترسی زنان به رسانه های گروهی و دسترسی آنان به تشکل های اجتماعی از عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر نقش اجتماعی آن هاست. ولیکن بین نوع شغل پدر و مادر و تحصیلات همسران زنان و نیز مالکیت زنان بر عوامل تولید و استفاده از اعتبارات مالی با نقش اجتماعی آنان رابطه ی معنی داری مشاهده نشد. هم-چنین در جریان تحلیل مسیر مشخص گردید که متغیر تحصیلات فرد بیش ترین تأثیر مثبت را بر نقش اجتماعی داشته و متغیر سن دارای بیش ترین تأثیر منفی بر نقش اجتماعی زنان روستایی بوده است.